Herkul.org Kur'an-i Kerim

27 – NEML SÛRESİ

93 ayet olup Mekke döneminde inmiştir. İsmini, 18. ayetinde geçen ve “Karıncalar Vadisi” anlamına gelen Neml kelimesinden almıştır. Kur’ân’ın önemini anlatıp şirki çürütür. Hz. Salih, Hz. Lût gibi nebîlerin tebliğlerine yer vermekle bunu pekiştirir, özelikle Hz. Süleyman’a fazla yer vermesiyle Hz. Peygamber (a.s.)’ın istikbalinin parlak olduğunu işaret eder. Sûrenin sonuna doğru müminlerin felahına, âhiret hayatına ve İslâm muhaliflerinin elebaşılarının helâk edileceklerine değinir.

Bismillâhirrahmânirrahîm.

1 – Tâ sîn. Şunlar Kur’ân’ın ve gerçekleri açıklayan kitabın âyetleridir.

2 – Müminler için hidayet, rehber ve müjdedir. [41, 44]

3 – O müminler ki namazı hakkıyla ifa eder, zekâtı verir ve âhirete kesin olarak iman ederler.

4 – Biz âhirete iman etmeyenlere yaptıkları işleri süsledik, o yüzden onlar körelmiş bir vaziyette bocalar dururlar. [6,110]

İnsanlara yaptıkları işlerin süslenmesi fiili, Kur’ân’da bazan Allah Teâlaya, bazan da şeytana izafe edilir. Birinci durumda her insanın kendi tercihi ile benimseyip yaptığı iş, Allah tarafından da güzel gösterilir, o bunu yapmaktan memnun olur. İkinci durumda ise yine insanın tercihi ile yaptığı iş şeytan tarafından güzel gösterilir.

5 – Onlara çetin bir azap vardır, âhirette ise en çok ziyana uğrayacak olanlar da onlardır.

6 – Fakat sana gelince, ey Resulüm hiç şüphe yok ki Kur’ân sana; her işi hikmet dolu olan, her şeyi mükemmel olarak bilen Allah tarafından verilmektedir. [6,115]

7 – Nitekim Resullerden olan Mûsâ da çölde geceleyin yol alırken ailesine: “Durun, demişti, uzaktan bir ateş gördüm, oraya gideyim belki oradan yol hakkında bir bilgi alır, yahut hiç değilse bir ateş koru getirir de ısınmanızı sağlarım.”

Mûsâ (a.s.) Medyende 8 - 10 yıl kaldıktan sonra, ailesi ile Mısıra dönüyordu. Medyen, Hicazın kuzey batı tarafında yer alır. Hz. Mûsâ, Medyenden Mısıra doğru geliyordu. Sina yarımadasının güney tarafında bulunup Cebel-i Mûsâ da denilen Tûr dağına varmıştı. Hz. Mûsâ’ya risalet verilen yer 1666 m. yükseklikte bir yer olup, orada 365’te Konstantin bir Kilise, ondan, iki asır sonra da Jüstinyen bir mânastır yaptırmış olup halen bu yapılar mevcuttur.

8 – Oraya varır varmaz birden şöyle nida edildi. “Ateş mahallinde ve çevresinde bulunan kimselere feyiz ve bereket verildi. Alemlerin Rabbi olan Allah yüceler yücesidir, bütün noksanlardan münezzehtir.” {KM, Tesniye 33,16; Çıkış 3,2}

Nidanın tamamlanmasından sonra son “Sübhanallah” cümlesi, olayın büyüklüğüne hayret uyandırmakla beraber, Allah hakkında benzetme hatasına düşmemek içindir.

9 – “Dinle Mûsâ! Ben, her şeye kadir, mutlak galip, her işi hikmetle dolu olan gerçek İlahım.

10 – “Şimdi asânı yere bırak!” Bırakıp da onun çevikçe hareket eden bir yılana dönüştüğünü görünce derhal kaçtı, bir kere olsun, dönüp arkasına bile bakmadı. “Korkma, Mûsâ! Çünkü Benim huzurumda resuller korkmazlar.” buyurdu.

11 – “Benden korkanlar, zulüm ve günah işleyenlerdir. Fakat onlar da o fenalıktan sonra güzel işler yaparlarsa, onlara karşı da Ben çok affedici, geniş merhamet ve ihsan sahibi olarak muamele ederim.” [4,110]

12 – “Haydi, elini koynuna sok! Şimdi çıkar: İşte kusursuz, pırıl pırıl ışık saçıyor. Böylece Firavun’a ve onun halkına göstereceğin dokuz mûcizeye bu da dahil olsun. Hakikaten onlar yoldan tam çıkmış bir güruhtur.” [7,133; 17,101]

Bu dokuz mûcize 7,133’de sayılmıştır: Asâ, parlak el, büyücülerin büyülerini bozmak, kıtlık, tufan, çekirge sürüleri, haşereler, kurbağalar ve kan.

13 – Mûcize ve belgelerimiz bütün aydınlığıyla apaçık olarak onlara geldiğinde: “Bu besbelli bir büyü!” dediler.

14 – Vicdanları onların doğruluğuna şahitlik ettiği halde,

sırf kibir ve haksızlık saikiyle, onları inkâr ettiler.

İşte bak da fesatçıların, bozguncuların âkıbetlerinin nasıl olduğunu gör!

15 – Biz Davud’a ve Süleyman’a ilim verdik. Onlar da: “Bizi mümin kullarının çoğuna üstün kılan Allah’a hamd olsun” dediler.

16 – Süleyman Davud’a vâris oldu ve “Ey insanlar, bize kuşların dili öğretildi

ve daha her şeyden bolca nasip verildi. Gerçekten bunlar âşikâr lütuflardır.” dedi.

Bu, veraset, nübüvvet ve hakimiyette yerine geçmektir ki bu Davud (a.s.) ın on dokuz oğlundan yalnız Süleyman’a (a.s.) nasib oldu. Süleyman’ın (a.s.) M.Ö. 965-926 arasında 40 yıl kadar hükümdarlık yaptığı söylenmektedir. Şimdiki Filistin, Ürdün ve Doğu Suriyede hüküm sürmüştür. Süleyman’ın (a.s.) kuş dili bildiği Tevratta yer almasa da İsrailoğullarının geleneklerinde yer almıştır (Jewish Encyclopadea XI, 439 ‘dan Tefhimu’l-Kur’ân).

17 – Günün birinde, Süleyman’ın cinlerden, insanlardan ve kuşlardan oluşan orduları toplanmış olup, hepsi birlikte, düzenli olarak kendisi tarafından sevkediliyordu.

Eski Ahit’te cinlerin Hz. Süleyman’ın (a.s.) ordusunda yer aldıklarına dair bilgi bulunmaz. Fakat Talmut’ta ve Yahudî Rabbilerin nakillerinde buna rastlanmaktadır (Jewish Encyclopadea, XI, 440). Bazı çağdaş tefsircilerin cinleri ve kuşları, bazı insan grupları diye tevil etmeleri kabul edilemez (Tefhim).

18 – Derken Karınca vadisine geldiklerinde, onları gören bir karınca: “Ey karıncalar, haydin yuvalarınıza girin.

Süleyman ve orduları, sizi farketmeyerek ezip çiğnemesinler!” diye seslendi.

Karınca kıssası İsrail metinlerinde de yer almıştır. Fakat kıssanın devamında Süleymanın böbürlendiği, karıncanın da ona: “Sen bir damladan yaratılmışsın” demesi karşısında mahcup olduğu ileri sürülür (Jewish Encyclopadea, XI, 440). Burada da görüldüğü gibi Kur’ân, diğer kutsal metinler karşısında hakem konumundadır, onlara karıştırılan beşerî ilaveleri düzeltmektedir. Buna rağmen bazı oryantalistler sıkılmadan, Kur’ân’ın bu tür kıssaları Yahudi rivayetlerinden aldığını iddia etmektedirler.

19 – Onun sesini işiten Süleyman tebessüm ederek:

“Ya Rabbî, dedi, beni nefsime öyle hâkim kıl ki gerek bana, gerek ebeveynime ihsan ettiğin nimetlere şükredeyim,

Seni razı edecek güzel ve makbul işler yapabileyim.

Bir de lütfedip beni salih kulların arasına dahil eyle!”

20 – Bir de kuşları teftiş etti de: “Hüdhüdü neden göremiyorum, yoksa kayıplara mı karıştı?” dedi.

21 – “Kuvvetli ve geçerli bir mazeret ortaya koymadığı takdirde

onu şiddetli bir şekilde cezalandıracağım yahut boynunu keseceğim.”

22 – Derken, çok geçmeden Hüdhüd geldi: “Ben, dedi, senin bilmediğin bir şeyi öğrendim ve sana Sebe’den önemli ve kesin bir haber getirdim.”

23 – Sebe halkını bir kadın hükümdarın yönettiğini gördüm. Kendisine her türlü imkân verilmiş.

Onun güçlü bir yönetimi olduğu gibi pek büyük bir tahtı da var.

Sebe halkı Güney Arabistan’da ticaretle uğraşan bir millet idi. Başkentleri, Yemen’in San’a şehrinin 55 mil kuzey doğusundaki Marib idi. Sebeliler, M.Ö. 1100 - 115 arasında bin yıl kadar bütün Arap yarımadasına hâkim olmuşlardı.

24 – Ne var ki onun da halkının da Allah’ı bırakıp güneşe ibadet ettiklerini gördüm.

Anlaşılan şeytan yaptıkları bu kötü işleri kendilerine güzel göstermiş ve onları yoldan çıkarmış, bu yüzden de hak yolu bulamıyorlar.

25 – Halbuki göklerde ve yerde gizli olan her şeyi açığa çıkaran,

sizin gizlediklerinizi de açıkladıklarınızı da bilen Allah’a secde ve ibadet etmeleri gerekmez mi?

26 – Halbuki o en geniş hükümranlığın ve o en büyük Arşın Rabbi olan Allah’tan başka ilah yoktur.

27-28 – “Bakalım, dedi Süleyman, doğru mu söyledin, yoksa yalancının teki misin, bunu anlayacağız.

Sen şimdi şu mektubumu götür, bırak onların yanına,

sonra onlardan biraz uzaklaş ve ne yapacaklarını gözle.”

29 – Kıraliçe: “Değerli danışmanlarım! “Bana çok önemli bir mektup gönderildi.”

30-31 – Mektup Süleyman’dandır ve “rahman ve rahîm olan Allah’ın adıyla” diye başlayıp:

“Bana karşı kibirlenmeyin, itaat ve teslimiyet göstererek yanıma gelin!” diye devam etmektedir.

Müslimîn kelimesinin itaat ve iman etme olarak iki anlamı vardır. Bazı müfessirlere göre her iki anlam birden kasdedilerek “İtaat ve iman etmiş olarak yanıma gelin” diye açıklamak da mümkündür. Süleyman’ın (a.s.) bu kıssası Eski ve Yeni Ahitte, Kur’ân’dakinden farklı ve daha geniş tarzda bulunur (I. Krallar, 10,1 - 29; II. Tarihler, 9,1 - 12; Matta, 12,43; Luka, 11,31). Yahudi rivayetlerinde maalesef Hz. Süleyman, değil bir Peygamber’e, hatta iyi bir mümine bile yakışmayan gurur, şehvet, putperestlik irtikâb etmekle itham edilir ve sadece bir kral olarak tanıtılır. Kur’ân, İsrail’in büyük şahsiyetleri lehindeki şahitliği ile Yahudilere pek büyük bir iyilik etmiştir ama onlar bunu takdirden geri durmuşlardır.

32 – “Değerli danışmanlarım, bu mesele hakkında görüşlerinizi istiyorum. Pek iyi bildiğiniz gibi, sizi çağırmadan, size danışmadan hiç bir meseleyi hükme bağlamam.”

33 – Onlar: “Biz güçlü, kuvvetliyiz, savaşçı milletiz.

Ama irade size aittir, değerlendirip münasip gördüğünüz emri verin” dediler.

34 – “Doğrusu” dedi Kıraliçe, hükümdarlar bir ülkeye girince oranın düzenini altüst eder, halkının eşrafını da sefil ve zelil ederler.

Evet istilacılar hep böyle yaparlar.

35 – Bunun içindir ki, ben şimdi onlara bir hediye gönderip elçilerimin ne gibi bir cevap getireceklerini bekleyeceğim.”

36 – Elçi Süleyman’a gelince o, elçiye: “Siz bana mal ile yardım mı etmek istiyorsunuz? Oysa Allah’ın bana verdiği nimetler sizin verdiğinizden daha hayırlıdır. Ama siz hediyenizle böbürlenirsiniz” dedi. {KM, I Krallar 10,1-13; II Tarih 9,1-12}

Allah’ın verdiği şeyler sadece dünyevî servet olmayıp, ona ilaveten iman, ilim, hikmet gibi faziletlerdir.

37 – “Sen dön ve onlara de ki: Biz onların üzerine, karşı koyamayacakları ordularla yürüyeceğiz. Onları yurtlarından mağlup ve zelil olarak çıkaracağız.”

38 – Daha sonra Süleyman onların itaatlerini bildirmek üzere huzuruna geleceklerini öğrenince yanındaki danışmanlarına:

“Değerli danışmanlarım! Onların itaat içinde huzuruma gelmelerinden önce, içinizden kim onun tahtını bana getirebilir?” dedi.

39 – Cinlerden mağrur ve iddiacı bir ifrit: “Ben, dedi, sen makamından kalkmadan, onu sana getiririm. Benim onu taşımaya gücüm yeter, hem de zayi etmeden güvenilir tarzda getirecek emin bir kimseyim.”

40 – Ama nezdinde, kitaptan ilim olan bir zat da: “Ben, sen gözünü açıp kapamadan onu getirebilirim” derdemez,

Süleyman, Kıraliçenin tahtının yanıbaşında durduğunu görünce:

“Bu, Rabbimin lütuflarındandır. Bu şükür mü edeceğim, yoksa nankörlerden mi olacağım diye beni sınamak içindir. Şükreden sadece kendi lehine olarak şükreder.

Nankörlük eden ise bilmelidir ki Rabbim onun şükründen müstağnidir, şükrüne ihtiyacı yoktur, ihsan ve keremi boldur.” [41,46; 30,44; 14,8]

Hz. Süleyman’ın oturduğu Filistin ile Sebe arasındaki mesafe iki bin kilometreden fazladır. Allah Teâla mûcize olarak, o mesafeden Kıraliçenin tahtını götürme imkanı vermiştir. Burada insanları, bu işin sırrını aramaya, bilim ve teknoloji yönünden incelemeye de gizli bir teşvik sezebiliriz.

41 – Devamla dedi ki: “Şimdi o Kıraliçenin tahtını kendisinin tanıyamayacağı bir hale getirin, bakalım bunu bilecek mi bilemeyecek mi?”

42 – Süleyman’ın huzuruna girince ona: “Senin tahtın da böyle midir?” diye soruldu.

“Sanki o!” dedi, zaten bize daha önce ilim nasib edildi; onun için de biz teslimiyet gösterenlerden olduk.”

Kıraliçe zeki ve tecrübeli biri olarak Süleyman’ı (a.s.) dikkatle inceleyip şunları tesbit etti. 1.Mektûbunun değişik üslubu, Allah’ın adı ile başlaması. 2.Kıymetli hediyeleri kabul etmemesi. 3.Elçisinin onun hakkındaki iyi intibaları. Bunlar onu ziyaret etmesine sebep teşkil etti. Şahsen görüşünce onun şu özelliklerine de şahid oldu: 4.Tahtının getirilmesi mûcizesi. 5-O dünya padişahının temiz, dürüst, mütevazi ve dindar bir insan olması.

43 – Öteden beri Allah’tan başka taptığı putlar, tevhid dinine girmesini engellemişti. Çünkü o kâfir bir millete mensup idi.

44 – Kıraliçeye: “Buyurun, saraya girin” denildi. Sarayın eyvanını görünce, zemininde engin ve duru su olduğunu zannedip eteğini yukarı çekti. Süleyman: “Bu, sırçadan yapılmış şeffaf bir saraydır.” Kraliçe:

“Ya Rabbî, dedi, Ben Sen’den başkasına ibadet etmekle kendime zulmetmişim,

şimdi ise Süleymanla birlikte alemlerin Rabbine teslim oluyorum.”

45 – Bir vakit Biz Semud halkına da, yalnız Allah’a ibadet edin diye çağrıda bulunmak için kardeşleri Salih’i gönderdik.

Çok geçmeden onlar birbiriyle çekişen iki bölük oluverdiler. [7,73-77; 11,61-68; 26,141-159]

46 – “Ey halkım!” dedi, “İyiliği bırakıp da neden kötülüğün çarçabuk gelmesini istiyorsunuz.

Niçin, merhametine nail olmak ümidiyle Allah’tan af dilemiyorsunuz?”

47 – “Biz” dediler, “senin ve sana bağlı olanların yüzünden uğursuzluğa uğradık.”

Salih: “Uğursuzluk dediğiniz şey Allah katında takdir edilmiştir.

Doğrusu siz imtihana tutulan bir toplumsunuz” diye cevap verdi. [7,131; 4,78; 36,19]

48 – Şehirde dokuz çete vardı ki bunlar ülkede hep bozgunculuk yapar,

iyileştirme ve düzeltme adına hiç bir şey yapmazlardı.

49 – Allah’a yemin ederek aralarında şöyle anlaştılar:

“Geceleyin ona ve yakınlarına baskın yapıp hepsini öldürür,

sonra da sahip çıkan akrabalarına yakınlarının öldürülmesi esnasında hazır bulunmadığımızı bildirir ve biz gerçekten doğru söylüyoruz deriz.”

50 – Onlar bir tuzak kurdular, ama tuzaklarına karşı Biz de tuzak kurduk,

kendileri farkında olmadan onların tuzaklarını bozduk, onların planlarını altüst ettik.

51 – Bak işte onların tuzaklarının âkıbeti nasıl oldu!

Biz onları da kendilerine uyan toplumlarını da imha ettik!

52 – İşte onların, zulümleri sebebiyle ıssız kalmış, çökmüş evleri...

Elbette bunda bilen ve anlayan kimseler için ibret vardır.

53 – İman edip Allah’a karşı gelmekten sakınanları ise kurtardık.

54 – Lût’u da halkına resul olarak gönderdik.

O da onlara dedi ki: “Siz göz göre göre pek çirkin ve hayasız bir iş yapıyorsunuz ha!” [7,80-84; 11,74-83; 15,57-77]

55 – Siz kadınları bırakıp şehvetle erkeklere mi yaklaşıyorsunuz?

Siz gerçekten ne cahil bir güruhsunuz öyle!” [26,165-166]

56 – Halkının buna karşı verdiği cevap sadece: “Lût’u ve etrafındakileri şehrinizden kovun, çünkü onlar çok temiz insanlar, yanımızda kirlenmesinler(!)” demekten ibaret oldu.

İbn Abbas bu sözü onların alay etmek kasdıyla söylediklerini belirtmiştir.

57 – Biz onu, ailesini ve beraberinde olanları kurtardık.

Yalnız eşinin geride kalıp azaba uğrayanlardan olmasını takdir etmiştik.

58 – Üzerlerine öyle berbat bir yağmur indirdik ki!

Uyarılıp da aldırmayanların mâruz kaldıkları o yağmur ne fena bir yağmurdu!

59 – De ki: “Hamd olsun Allah’a, selam olsun seçtiği kullarına. Allah mı hayırlı, yoksa Ona ortak saydıkları şeyler mi?

Burada Lût’un (a.s.) ikinci hitabesi başlıyor. Önce müminlere ilahî görgü kurallarından biri öğretilmek üzere, önemli konuşmalarına Allah’a hamd ve seçkin kullarına selam vererek başlamaları öğretiliyor.

Hz. Peygamber (a.s.) bu ayetin son cümlesini okuduktan sonra cevap olmak üzere: “Hayır, Allah hayırlıdır, bakidir, yücedir ve uludur” derdi.

60 – O nesneler mi üstün, yoksa gökleri ve yeri yaratan ve gökten sizin için su indiren mi?

Öyle bir su ki Biz onun sayesinde gözleri gönülleri açan pek güzel bahçeler bitirmekteyiz.

Halbuki siz onun bir tek ağacını bile bitiremezdiniz.